Met een visueel schema routines organiseren en voorspelbaarheid vergroten

Het gebruik van visuele schema's kan erg nuttig zijn voor mensen met autisme om hun routines te organiseren en voorspelbaarheid te vergroten.

Hier is een stappenplan om visuele schema's effectief toe te passen:

1. Assessering: Begin met het beoordelen van het individu en hun niveau van begrip en communicatie. Bepaal welk niveau van visuele ondersteuning het meest geschikt is, zoals het gebruik van afbeeldingen, symbolen, woorden of een combinatie daarvan.

2. Identificeer routines: Identificeer de routines en activiteiten die in het visuele schema moeten worden opgenomen. Dit kunnen dagelijkse activiteiten zijn, zoals opstaan, eten, naar school gaan, maar ook wekelijkse of maandelijkse activiteiten.

3. Kies een visueel schema: Selecteer een geschikt visueel schema op basis van de behoeften van het individu. Dit kan een dagelijkse planner, een kalender, een takenlijst of een pictogrammenbord zijn. Zorg ervoor dat het schema overzichtelijk en gemakkelijk te begrijpen is.

4. Gebruik visuele ondersteuning: Maak gebruik van visuele ondersteuningselementen zoals pictogrammen, symbolen, foto's of geschreven woorden om de activiteiten en stappen in het schema weer te geven. Zorg ervoor dat de visuele elementen duidelijk en herkenbaar zijn voor het individu.

5. Stapsgewijze instructies: Bied stapsgewijze instructies aan door middel van visuele ondersteuning. Laat elke stap of activiteit zien in de juiste volgorde, zodat het individu gemakkelijk kan volgen en begrijpen wat er van hen verwacht wordt.

6. Oefening en herhaling: Oefen regelmatig met het visuele schema en herhaal de activiteiten en stappen. Dit helpt bij het opbouwen van vertrouwdheid en routine, en vergroot het vermogen van het individu om zelfstandig te handelen.

7. Flexibiliteit en aanpassing: Houd rekening met de individuele behoeften en pas het visuele schema aan indien nodig. Sommige mensen met autisme hebben mogelijk behoefte aan extra visuele prikkels, herhaling of aanpassing van de routine op basis van veranderingen in omstandigheden.

8. Positieve versterking: Moedig het gebruik van het visuele schema aan door positieve versterking, zoals beloningen of complimenten, wanneer het individu de stappen volgt en de activiteiten succesvol afrondt.
   

Het is belangrijk om te onthouden dat visuele schema's maatwerk zijn en moeten worden aangepast aan de specifieke behoeften en mogelijkheden van het individu met autisme. Regelmatige evaluatie en aanpassing van het schema kunnen nodig zijn naarmate het individu groeit en veranderingen doormaakt.

Daarnaast is het ook nuttig om samen te werken met professionals, zoals ergotherapeuten of autismecoaches, die expertise hebben in het werken met visuele ondersteuning en autisme. Zij kunnen waardevolle begeleiding en advies bieden om het gebruik van visuele schema's te optimaliseren.

Een voorbeeld van een stappenplan van AutismeParticipate op Youtube.

Er zijn verschillende onderzoeken uitgevoerd naar het gebruik van visuele schema's bij mensen met autisme. Hier zijn enkele voorbeelden van onderzoeken en de bijbehorende bronnen:

Onderzoek naar visuele schema's voor het bevorderen van zelfstandigheid en dagelijkse vaardigheden bij kinderen met autisme:

Bron: Stahmer, A.C., Schreibman, L., & Cunningham, A.B. (1991). Toward a Technology of Treatment Individualization for Young Children with Autism. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 16(4), 247-256.

Onderzoek naar het gebruik van visuele ondersteuning om sociale vaardigheden te bevorderen bij kinderen met autisme:

Bron: Quill, K.A. (1997). Instructional considerations for young children with autism: The rationale for visually cued instruction. Journal of Autism and Developmental Disorders, 27(6), 697-714.

Onderzoek naar het effect van visuele schema's op het verminderen van gedragsproblemen en het vergroten van de zelfredzaamheid bij volwassenen met autisme:

Bron: Horner, R.H., Carr, E.G., Strain, P.S., Todd, A.W., & Reed, H.K. (2002). Problem behavior interventions for young children with autism: A research synthesis. Journal of Autism and Developmental Disorders, 32(5), 421-446.

Onderzoek naar de effectiviteit van visuele ondersteuning bij het bevorderen van communicatie en taalvaardigheden bij kinderen met autisme:

Bron: Charlop-Christy, M.H., & Daneshvar, S. (2003). Using video modeling to teach perspective taking to children with autism. Journal of Positive Behavior Interventions, 5(1), 12-21.

Onderzoek naar de toepassing van visuele schema's voor het verbeteren van de transitievaardigheden en het aanleren van nieuwe taken bij jongeren met autisme:

Bron: Strickland, D.C., Coles, C.D., & Southern, L.B. (2007). JobTIPS: A transition to employment program for individuals with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 37(7), 1420-1425.

Het is belangrijk op te merken dat deze onderzoeken slechts enkele voorbeelden zijn en dat er veel meer onderzoek beschikbaar is op dit gebied. Het raadplegen van wetenschappelijke tijdschriften en databases, zoals PubMed, kan helpen om meer informatie en specifieke studies over visuele schema's en autisme te vinden.