Wat gebeurt er in het brein als je ontspannen of gestrest bent?

Mensen met autisme kunnen in sommige situaties meer stress ervaren dan mensen zonder autisme. Autisme is een neurologische aandoening die invloed kan hebben op de manier waarop mensen informatie verwerken en communiceren. Individuen met autisme kunnen gevoeliger zijn voor sensorische prikkels, zoals fel licht, harde geluiden, aanrakingen van bepaalde texturen. Deze overgevoeligheid kan leiden tot een verhoogde stressrespons in situaties waarin sensorische prikkels aanwezig zijn.

Daarnaast kunnen veranderingen in routines en onvoorspelbare situaties stressvol zijn voor mensen met autisme. Autistische personen moeten een structuur, voorspelbaarheid en een bekende omgeving hebben om zich veilig en comfortabel te voelen. Veranderingen in deze routines van onverwachte gebeurtenissen kunnen angst en stress veroorzaken.

Sociale interacties kunnen ook stressvol zijn voor mensen met autisme, omdat zij moeite hebben met het begrijpen van non-verbale communicatie, sociale signalen en het waarnemen van emoties van anderen. Dit kan leiden tot gevoelens van onzekerheid, isolatie en stress in sociale situaties.

Cortisol

Wanneer de stress wordt vastgesteld, maken de hersenen verschillende stoffen als reactie op de stressvolle situatie. Een van de belangrijkste stoffen die wordt gemaakt, is cortisol, een hormoon dat betrokken is bij de stressrespons. Cortisol helpt het lichaam om te gaan met stress door de bloedsuikerspiegel te verhogen en ontstekingsreacties te onderdrukken. Andere stressgerelateerde stoffen zijn adrenaline en noradrenaline, die betrokken zijn bij de "vecht-of-vlucht"-reactie en het verhogen van de alertheid.

Cortisol is een belangrijke stof in de hersenen en speelt een rol bij de regulatie van verschillende lichaamsfuncties. Hier zijn enkele aspecten waarin cortisol gunstig kan zijn:

1. Regulatie van stressrespons: Cortisol is betrokken bij de stressrespons van het lichaam. Het helpt bij het mobiliseren van energiebronnen, het verminderen van de bloedsuikerspiegel en het verminderen van ontstekingsreacties. Op korte termijn kan cortisol helpen om te gaan met stressvolle situaties en het lichaam dat zich in staat stelt zich aan te passen aan veranderingen.

2. Immunofunctie: Cortisol heeft invloed op het immuunsysteem en kan ontstekingsreacties onderdrukken. Dit kan zijn om een ​​ontsteking te verhelpen en het lichaam in evenwicht te houden.

Ondanks deze mechanismen kunnen een langdurige of chronische overproductie van cortisol echter negatieve gevolgen hebben. Enkele nadelen van een teveel aan cortisol zijn:

1. Gezondheidsproblemen: Chronische verhoogde niveaus van cortisol kunnen leiden tot een verhoogd risico op gezondheidsproblemen, zoals hoge bloeddruk, verdeelde immuunsysteem, verminderde botdichtheid, spierzwakte en gewichtstoename.

2. Verstoring van de slaap: Verhoogde cortisolniveaus kunnen de kwaliteit van de slaap bevorderen, waardoor het moeilijk kan zijn om in slaap te vallen of goed uitgerust wakker te worden.

3. Stemming en mentale gezondheid: Langdurige stress en hoge cortisolniveaus kunnen bijdragen aan stemstoornissen zoals angst en depressie. Bovendien kan chronische stress het vermogen om met stressvolle situaties te verminderen en het risico op het ontwikkelen van stressgerelateerde aandoeningen verhogen.

Serotonine

Aan de andere kant, wanneer je gezond en ontspannen bent, worden er verschillende stoffen in het brein gemaakt die gevoelens van rust, welzijn en geluk samenbrengen. Een van de belangrijkste stoffen is serotonine, een neurotransmitter die betrokken is bij de samenhang van stemming, slaap en eetlust. speelt een rol bij het begeleiden van een positieve gemoedstoestand en het verminderen van angstgevoelens.

Hier zijn enkele aspecten waarin serotonine gunstig kan zijn:

1. Regulatie van stemming: Serotonine speelt een cruciale rol bij de regulatie van stemming en emoties. Het wordt vaak geassocieerd met het bevorderen van een positieve gemoedstoestand en het verminderen van symptomen van depressie. Serotonine kan gevoelens van welzijn, tevredenheid en geluk bevorderen.

2. Slaapregulatie: Serotonine is betrokken bij de regulatie van slaap-waakcycli en kan helpen bij het bevorderen van een gezonde slaap. Het wordt omgezet in melatonine, een hormoon dat de slaap reguleert. Een goed functionerend serotoninesysteem kan bijdragen aan een gezond slaappatroon.

3. Eetlustregulatie: Serotonine speelt een rol bij de regulatie van eetlust en verzadiging. Een gebalanceerd serotoninesysteem kan helpen om een gezonde eetlust te behouden en overeten te voorkomen.

4. Cognitieve functies: Serotonine is betrokken bij verschillende cognitieve functies, zoals geheugen, aandacht en concentratie. Het speelt ook een rol in het reguleren van impulsen en het beheersen van gedrag.

5. Algeheel welzijn: Een goed functionerend serotoninesysteem kan bijdragen aan een gevoel van algeheel welzijn, veerkracht en tevredenheid met het leven.

Het is echter belangrijk op te merken dat de rol van serotonine in de hersenen complex is en nog niet volledig begrepen. De interacties tussen serotonine en andere stoffen, evenals individuele verschillen, kunnen van invloed zijn op de effecten ervan op het lichaam en de geest. Veranderingen in serotonineniveaus worden vaak geassocieerd met bepaalde psychische aandoeningen, zoals depressie, angststoornissen en obsessief-compulsieve stoornis.

Endorfines

Daarnaast worden er ook endorfines geproduceerd, die als natuurlijke pijnstillers en het gevoel van geluk en euforie versterken. Endorfines worden vaak geassocieerd met activiteiten zoals lichaamsbeweging, meditatie, persoonlijke sociale interacties en het ervaren van genot.

Hier zijn enkele aspecten waarin endorfine gunstig kan zijn:

1. Pijnverlichting: Endorfine fungeert als een natuurlijke pijnstiller. Het kan de perceptie van pijn verminderen en het gevoel van welzijn verhogen. Bijvoorbeeld tijdens fysieke activiteiten zoals sporten kan de afgifte van endorfine resulteren in een gevoel van euforie, bekend als "runner's high".

2. Verbetering van de stemming: Endorfine is betrokken bij het reguleren van de stemming en kan gevoelens van geluk, plezier en euforie bevorderen. Het kan bijdragen aan het verminderen van stress, angst en depressieve symptomen.

3. Stressvermindering: Endorfine heeft een kalmerend effect op het lichaam en kan helpen bij het verminderen van stress en angst. Het kan een gevoel van ontspanning en welzijn bevorderen.

4. Versterking van het immuunsysteem: Er wordt gesuggereerd dat endorfine een rol kan spelen bij het versterken van het immuunsysteem. Het kan ontstekingen verminderen en de immuunrespons bevorderen.

5. Verbetering van de slaap: Endorfine kan ook bijdragen aan een betere slaapkwaliteit en het bevorderen van ontspanning, wat kan leiden tot een verbeterd slaappatroon.

Het is belangrijk op te merken dat endorfine niet alleen wordt geproduceerd door fysieke activiteit, maar ook door andere activiteiten zoals lachen, sociaal contact, meditatie en het ervaren van genot. Het vrijkomen van endorfine kan variëren tussen individuen en hangt af van verschillende factoren, waaronder genetica, levensstijl en omgevingsinvloeden.

Oxytocine

Oxytocine is nog een andere stof die wordt beschreven wanneer je ontspannen bent. Het staat bekend als het 'knuffelhormoon' en speelt een rol bij het toevoegen van sociale binding, vertrouwen en het verminderen van stress.

Hier zijn enkele aspecten waarin oxytocine gunstig kan zijn:

1. Bevordering van sociale binding: Oxytocine staat bekend als het "knuffelhormoon" vanwege zijn rol bij het bevorderen van sociale binding en hechting. Het kan gevoelens van verbondenheid, vertrouwen en empathie vergroten, zowel bij intieme relaties als bij sociale interacties in het algemeen.

2. Stressvermindering: Oxytocine kan helpen bij het verminderen van stress en het bevorderen van ontspanning. Het kan het stresshormoon cortisol onderdrukken en de activiteit in het stressrespons-systeem verminderen.

3. Bevordering van gevoelens van welzijn: Oxytocine kan bijdragen aan een algemeen gevoel van welzijn en geluk. Het kan positieve emoties versterken en negatieve emoties verminderen.

4. Vermindering van angst: Oxytocine kan angstgevoelens verminderen en een kalmerend effect hebben op het zenuwstelsel. Het kan helpen bij het verminderen van sociale angst en stressgerelateerde angststoornissen.

5. Regulatie van de voortplantingsfuncties: Oxytocine speelt een rol bij verschillende aspecten van de voortplanting, zoals het stimuleren van weeën tijdens de bevalling en het bevorderen van de melkafgifte bij borstvoeding.

Het vrijkomen van oxytocine wordt vaak geassocieerd met fysiek contact, zoals knuffelen, kussen en huid-op-huidcontact, maar het kan ook worden gestimuleerd door positieve sociale interacties, ondersteunende relaties en andere activiteiten die gevoelens van verbondenheid bevorderen. Het is belangrijk op te merken dat de effecten van oxytocine complex zijn en afhankelijk kunnen zijn van individuele verschillen en contextuele factoren.

Een systematische review en meta-analyse uit 2019*, gepubliceerd in het tijdschrift Autism Research, onderzocht de effecten van intranasale toediening van oxytocine bij mensen met autisme. De studie concludeerde dat oxytocine enig positief effect had op sociale cognitie en empathie, maar er was geen overtuigend bewijs voor de verbetering van kernsymptomen van autisme, zoals sociale communicatie en herhaald gedrag.

*) Bron: Auyeung, B., Lombardo, M. V., Heinrichs, M., Chakrabarti, B., & Sule, A. (2019). Oxytocin increases eye gaze toward the eye region of human faces. Biology Letters, 15(1), 20180747.

Het brein is een complex orgaan, en deze stoffen werken vaak samen en hebben onderlinge interacties. De productie en regulering van deze stoffen kunnen afhankelijk zijn van individuele omstandigheden, genetica en andere factoren. Er zijn individuele verschillen en sommige mensen met autisme ontwikkelen strategieën en vaardigheden om met stress om te gaan en een rustig leven te leiden. Het is ook mogelijk dat factoren zoals onderliggende aandoeningen, omgevingsinvloeden en ondersteuningssystemen van invloed zijn op de stressniveaus bij mensen met autisme.